Bộ Crossover trong dàn âm thanh là gì? Khi nào cần sử dụng Crossover?

Crossover là một thiết bị âm thanh được sử dụng để phân tách các tín hiệu, dãi tần âm thanh ra các phần khác nhau thành nhiều đường tiếng (Bass, Mid, Treble). Bạn có thể sử dụng bộ Crossover để âm thanh rõ ràng và dễ dàng cân chỉnh hơn.

1. Có bao nhiêu loại Crossover âm thanh?

Có hai loại crossover chính là active crossover và passive crossover.

• Active crossover: Là loại crossover cần nguồn điện để hoạt động. Nó được đặt giữa nguồn điện và loa, và sử dụng bộ khuếch đại âm thanh để điều chỉnh tần số. Active crossover cung cấp khả năng điều chỉnh tần số linh hoạt hơn so với passive crossover.
• Passive crossover: Là loại crossover không cần nguồn điện để hoạt động. Nó được tích hợp trực tiếp vào hệ thống loa, và sử dụng các linh kiện điện tử như cuộn cảm và tụ điện để điều chỉnh tần số. Passive crossover đơn giản hơn so với active crossover, nhưng có khả năng tương thích với nhiều loại loa hơn.

2. Định nghĩa các từ chuyên nghành của “Crossover”

Có nhiều loại crossover khác nhau được sử dụng trong các hệ thống âm thanh, và chúng có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau. Dưới đây là một số loại crossover phổ biến:

1. Crossover tần số cố định: Thiết bị này có tần số cắt cố định và không thể điều chỉnh được. Nó phân chia tín hiệu âm thanh thành các tần số khác nhau và đưa chúng đến các loa phù hợp.
2. Crossover tần số điều chỉnh: Thiết bị này cho phép điều chỉnh tần số cắt để phù hợp với hệ thống âm thanh cụ thể. Nó được sử dụng để tinh chỉnh âm thanh cho phù hợp với loa và phòng nghe.
3. Crossover bộ xử lý số: Thiết bị này sử dụng xử lý số để phân chia tín hiệu âm thanh thành các tần số khác nhau. Nó cung cấp sự linh hoạt cao hơn trong việc điều chỉnh tần số cắt và cung cấp các tính năng xử lý tín hiệu khác.
4. Crossover Linkwitz-Riley: Đây là loại crossover được sử dụng phổ biến trong các hệ thống âm thanh chuyên nghiệp. Nó có độ dốc 24dB/octave và được thiết kế để đảm bảo rằng phản hồi pha của tín hiệu đầu ra của các loa trùng khớp với tín hiệu đầu vào.
5. Crossover Butterworth: Đây là loại crossover có độ dốc 12dB/octave và được thiết kế để đảm bảo độ trung thực cao nhất trong phạm vi tần số cắt.
6. Crossover Bessel: Đây là loại crossover có độ dốc 18dB/octave và được thiết kế để đảm bảo sự trung thực trong phạm vi tần số cắt cũng như phản hồi pha của tín hiệu đầu ra

3. Chức năng và tác dụng của từng chức năng của bộ Crossover

3.1 Tác dụng chính

Việc sử dụng thiết bị crossover cho phép các loa có thể được sử dụng hiệu quả hơn, vì mỗi loa được thiết kế để tái sản xuất tần số âm thanh khác nhau. Khi không có crossover, các tần số âm thanh khác nhau sẽ được đưa đến cùng một loa, dẫn đến mất mát âm thanh và không đạt được hiệu quả tối ưu.

Thiết bị crossover có thể được sử dụng trong nhiều hệ thống âm thanh khác nhau, từ các hệ thống âm thanh gia đình cho đến các hệ thống âm thanh chuyên nghiệp. Chúng có thể được sử dụng để cải thiện chất lượng âm thanh trong phòng nghe, hội trường, nhà hàng, quán bar, sân khấu và các hệ thống âm thanh di động khác.

Ngoài ra, một số thiết bị crossover còn có tính năng xử lý tín hiệu khác như bộ lọc tần số, giảm nhiễu, giảm tiếng ồn, và đảo pha. Tính năng này giúp cải thiện chất lượng âm thanh và giảm thiểu các vấn đề liên quan đến âm thanh không mong muốn.

3.2 Chúc năng chính

Dưới đây là các chính năng chính khi bạn sử dung Crossover để ghép nối với một bột dàn âm thanh

• Tách tín hiệu âm thanh thành các tần số khác nhau để điều chỉnh riêng biệt cho từng loa.
• Điều chỉnh mức độ âm lượng và cường độ của các tần số khác nhau.
• Bảo vệ loa khỏi các tần số không mong muốn và giảm thiểu độ méo và nhiễu của âm thanh.
• Cân bằng âm thanh giữa các loa trong hệ thống âm thanh.
• Tăng cường độ sâu và chi tiết của âm thanh.

3.3 Chức năng của từng nút

Đây là một vài chức năng của thiết bị crossover âm thanh:

• Input: Nhận tín hiệu từ Mixer hoặc EQ chuyển đến.
• Low unbal: Chức năng này dùng để xuất tín hiệu tần số thấp cho loa sub (loa siêu trầm) ra amply, sử dụng dây tín hiệu unbalance (dây chỉ có 2 ruột).
• Low bal: Dùng để xuất tín hiệu tần số thấp cho loa sub ra amply, sử dụng dây tín hiệu balance (dây có 3 ruột).
• High unbal: Dùng để xuất tín hiệu tần số trung và cao, cấp cho loa full ra amply, sử dụng dây tín hiệu unbalance (dây 2 ruột).
• High bal: Dùng để xuất tín hiệu tần số trung và cao, cấp cho loa full ra amply, sử dụng dây tín hiệu balance (dây có 3 ruột).
• Gain: Dùng để chỉnh âm lượng đầu vào của tín hiệu từ bàn mixer hoặc EQ.
• Low: Dùng để chỉnh âm lượng của tín hiệu ra amply cho loa sub.
• High: Được dùng để chỉnh âm lượng của tín hiệu ra amply cho loa full.
• Low/High: Chỉnh điểm chia giữa tần số cao (ra loa full) và tần số thấp (ra loa sub). Tùy từng loại nhạc bạn chơi, cũng như chất lượng âm thanh của thiết bị, điểm chia này có thể từ 80Hz – 250Hz.

Ý chính : Một trong những chức năng quan trọng của crossover là điều chỉnh điểm chia giữa tần số cao (ra loa full) và tần số thấp (ra loa sub). Điểm chia này tùy thuộc vào loại nhạc bạn đang phát và chất lượng âm thanh của thiết bị, thường nằm trong khoảng từ 80Hz – 250Hz. Việc điều chỉnh điểm chia này giúp bạn tối ưu hóa chất lượng âm thanh của hệ thống âm thanh.

4. Cách đấu nối thiết bị Crossover vào dàn âm thanh

Để gắn crossover với dàn âm thanh, bạn có thể làm theo các bước sau:

• Kết nối tín hiệu âm thanh từ mixer hoặc EQ vào đầu vào của crossover.
• Thiết lập các thiết bị âm thanh của bạn: Loa Subwoofer, Loa Full-range và Amplifier để sử dụng chức năng crossover trên crossover.
• Sử dụng dây tín hiệu (unbalanced hoặc balanced) để kết nối đầu ra của crossover với đầu vào của Amplifier.
• Điều chỉnh các tham số trên crossover, bao gồm:
• Chọn điểm chia tần số giữa tần số thấp và tần số trung (tùy theo thiết bị của bạn và nhu cầu sử dụng).
• Cài đặt các tần số chuyển mạch cho mỗi loa: loa Subwoofer và loa Full-range.
• Sau khi hoàn tất cài đặt, điều chỉnh mức âm lượng của loa Subwoofer và loa Full-range bằng các điều chỉnh trên Amplifier.

Xem thêm các bài viết :

Equalizer là gì? Cách đấu EQ, lọc xì với vang số, amply, cục đẩy, mixer bàn.